Silverlight dünyasında 1.0 sürümü ile başlayan video uygulamalarındaki yüksek performans gibi avantajların yenileri 2.0 sürümünde de tabi ki devam ediyor. Bu yenilikler arasında en ilginçlerinden biri Adaptive Streaming. Bugün internet ortamında video yayını dediğimizde en büyük sorunlarımızdan biri farklı bant genişliklerine hitap edebilecek içeriği oluşturmak. Maalesef ülkemizde 1 MBit bağlantıyı baz alarak ilerlemek zorunda kalsak da aslında 4 MBit'e kadar ADSL hatlarının kullananların sayısı hiç de az değil. Peki tüm bu kullanıcılara en uygun kalitede video yayınını nasıl yapabiliriz?

Farklı bant genişliklerine farklı kalitelerde video yayını!

Bu hiç de yabancı olduğumuz bir çözüm değil. Elimizdeki video dosyasını farklı bitrate'lerde encode ederiz ve kullanıcılara sitemize girdiklerinde farklı seçenekler sunarız. Her kullanıcı kendi bağlantısına göre istediği kaliteyi seçer. Peki ya videoyu seyrederken bant genişliğinde değişiklikler olursa? Varsayalım ki kullanıcımız paylaşımlı internet bulunan bir ortamda ve kişisel olarak elde ettiği bant genişliği değişebiliyor. Bu durumda ne yapacağız? Tabi ki "Yükleniyor." mesajları göstereceğiz, yapacak pek bir şey yok! Aslında var!

Adaptive Streaming! Bırakın yayın akışı bant genişliğine uysun!

Silverlight 2.0 ile beraber kullanabildiğimiz Adaptive Streaming teknikleri ile artık videonuzun kalitesi ile kullanıcının bant genişliği arasında ilişki ile ilgilenmeniz gerekmiyor. Adaptive Streaming otomatik olarak kullanıcının bant genişliğini algılayarak uygun kalitedeki video dosyasının sunucudan çekiyor. Hatta bunu sadece video ilk oynatılırken değil video oynatıldığı sürece yapıyor! Böylece videoyu başta kaliteli bir şekilde izleyen bir kullanıcının bant genişliği düştüğünde video duracağına ve "yükleniyor" mesajları gösterileceğine videonun daha düşük kaliteli sürümlerine otomatik geçiş yapılıyor. Tabi ki bu geçişlerin hepsi otomatik olduğu üzere video duraksamıyor ve kullanıcılarımız hiçbir şey hissetmiyor. Peki tüm bunlar için biz ne mi yapıyoruz? Hmm bir kaç düğmeye tıklamak.

Expression Encoder 2 SP 1 ile gelenler!

Adaptive Streaming için video içeriği hazırlamanın birkaç yolu var. Aslında ilki oturup gerekli dosyaları tek tek encode ederek gerekli manifest XML dosyalarını da elle hazırlamak. Fakat bu zahmete girmek yerine doğrudan Expression Encoder 2'yi de kullanabilirsiniz. SP1 ile beraber Expression Encoder'a gerekli Adaptive Streaming şablonları da eklendi.

Adaptive Streaming için seçenekler.

Video profili olarak "Adaptive Streaming"i seçtiğinizde varsayılan ayarları ile dört farklı kalitede videonun encode edilmesi sağlanacaktır. İsterseniz ek kalite sekmeleri tanımlayabilir veya var olanları değiştirebilirsiniz. Tüm bu ayarları tamamladıktan sonra sıra geliyor Adaptive Streaming için hangi altyapıyı kullanacağınıza.

Adaptive Streaming için ne kullanalım?

Adaptive Streaming ile yayın yapmanın birkaç yolu var ama bunların öncesinden şu ufak detaylardan bahsedelim. Adaptive Streaming sadece HTTP üzerinden çalışıyor. Zaten Silverlight'ın MMS üzerinden de HTTP protokolü ile çalıştığını biliyoruz. O nedenle pek bir değişiklik yok fakat ek olarak burada yarattığımız tüm video dosyalarının doğrudan HTTP üzerinden yayınlanması gerektiğini hatırlatmak isterim. Yani dosyalar IIS gibi bir web sunucusunu üzerinden sunulmalı.

Yukarıdaki ekran görüntüsünde de görebileceğiniz üzere Expression Encoder bizden bir seçim daha yapmamızı istiyor. "Output Mode" olarak kastedilen aslında Adaptive Streaming için dosyaların ve Manifest'lerin nasıl hazırlanması gerektiği ile ilgili. Eğer "IIS Smooth Streaming"i işaretlerseniz manifest harici bir XML olarak tutuluyor. "ASF" seçeneği ise duruma göre tek bir dosyada tüm farklı streamleri ve manifesti veya her stream için bir dosya ve dahili manifestleri oluşturuyor.

Ama tüm bunları kullanabilene kadar yaklaşık bir altı ay kadar beklemeniz gerekecek :) Bunun nedeni "Smooth Streaming" için IIS tarafında yüklü olması gereken HTTP Handler'ların daha Microsoft tarafından yayınlanmamış olması. "Smooth Streaming" handlerlarının 2009'un ilk çeyreğinde yayınlanması bekleniyor. Tabi MS'ten önce bu konuda başka bir sunucu altyapısı için kendi HTTP Handler'ını yazan olmaz ise :) sonuçta kodlar açık.

Peki ne yapacak Smooth Streaming?

IIS tarafında çalışacak olan Smooth Streaming altyapısını şu an http://www.smoothhd.com/ adresinden test edebilirsiniz. Tabi gerçekten HD kalitesine ulaşabilmek için bağlantınızın kuvvetli olması şart aksi halde sistem düşük kaliteye otomatik olarak geçecektir.

Smooth Streaming sunucu tarafında video dosyalarını tamamen istek üzerine parçalara bölerek istemciye gönderiyor. Bu parçaları ayrı ayrı 2, 3 saniyelik video dosyaları olarak düşünebilirsiniz. Bu parçalama sistemi sayesinde internetin doğasında yer alan proxy ve cache mekanizmalarından otomatik olarak video içerikleri de faydalanmış oluyor.

İstemci tarafındaki tüm işlemler ise MediaStreamSource sınıfı ile hallediliyor. Bu sınıf ile gelen videodan kaç karenin eksik olduğu ve saniyede kaç karenin mevcut internet hattı üzerinden alınabildiği gerçek zamanlı olarak kontrol edilerek kaynak değişimi yapılabiliyor. Tüm bu işlemleri yapacak olan kodları ayrı bir AdaptiveStream sınıfı olarak Expression Encoder 2 SP1 ile beraber gelen Silverlight 2 video oynatıcılarına dahil edilmiş durumda. İsterseniz haricen bu sınıfları alıp kendi yarattığınız uygulamalara da ekleyebilirsiniz.

Şimdilik bu kadar, IIS 7 için "Smooth Streaming" yayınlandığında işin sunucu tarafına da ayrı bir yazıda değineceğiz.

Hepinize kolay gelsin.