Silverlight uygulamalarının rahatlıkle en ufak bir kod bile yazılmadan masaüstüne taşınması muhteşem bir de yazılım geliştirici deneyimi! Sanırım bu cümlem epey sansasyonel olabilir :) Kod yazılmayan bir şey nasıl yazılım geliştirici deneyimi olabilir değil mi? Her neyse biz konumuza dönelim. Sonuç olarak hazırladığımız bir web uygulaması olan Silverlight projesini en ufak bir değişiklik yapmadan masaüstü ortamına alabiliyor olmak hatta bu senaryonun Mac ortamında da aynen çalışması Silvelright 3 zamanında büyük heyecan yaratmıştı. Silverlight 4 ile beraber OOB (Out Of Browser) moduna tabi ki bir çok eklenti geldi. Bu yazımızda bu eklentilerden ve yeni özelliklerden bir kısmına değineceğiz.

Yukarıdaki ekran görüntüsü klasik bir Silverlight projesine ait OOB moduna alınırken Visua Studio içerisinde kullandığımız ayarların bulunduğu yere ait. Özellikle kırmızı ile çizilmiş alanlardaki yenilikleri farkına varmışsınızdır. Minik yeniliklerden biri artık OOB modunda açılacak pencerenin boyutundan tutun ekranın neresinde açılacağına kadar gerekli kararları biz verebiliyoruz. Kod içerisinde de herhangi bir yer Application.Current.MainWindow üzerinden tüm bu özelliklere runtime esnasında da ulaşabilirsiniz.

Trusted Mode = ON!

İşte en güzel özelliklerden biri Trusted Mode'un artık gelmiş olması. Yani artık Silverlight uygulamanız desktop moduna alınırken kullanıcı izin verirse doğrudan diske erişebilir hatta sistemdeki donanımlara bile erişebilirsiniz! Tüm izinler sizin! Bunun için yukarıdaki ekran görüntüsünde yer alan en alttaki seçeneği işaretleyerek uygulamanızı dağıtabilirsiniz.

Trusted Mode için ek güvenlik uyarısı.

Doğal olarak bu uygulamaların sisteme tam erişimi olacağı için Silverlight Runtime normal bir OOB yükleme uyarısı yerine bir güvenlik uyarısı çıkarıyor. Bu güvenlik uyarısını eğer kullanıcı onaylarsa artık uygulamanızın tüm bilgisayar full trust erişimi var demektir. Eğer uygulama içerisinde kod ile bu güvenlik seviyesine sahip olup olmadığınızı kontrol etmeniz gerekirse Application.Current.HasElevatedPermissions property'sini kullanabilirsiniz. Duruma göre geriye gerekli Boolean değer döndürülecektir.

Full trust modunda çalışan uygulamaların normal SL uygulamalarına göre birçok artı özelliği oluyor. Örneğin Cross-Domain Request diye birşey artık kalmıyor. Full Screen veya Open File Dialog gibi ekranların kullanıcı tepkisi ile çalıştırılması gerektiği gibi şartlar ve kurallar ortadan kalkıyor.

Trusted Mode'da dosya erişimi nasıl?

Tüm makineye erişiminiz olduğunu söylesem de aslında tam olarak öyle değil. Örneğin bilgisayarın diskinde istediğiniz bir yere gidemiyorsunuz. Zaten unutmayın ki uygulamanız bir Mac üzerinde de çalışıyor olabilir. O nedenle ancak önceden tanımlı alanlara erişme şansınız var. Örneğin "My Documents" / "Belgelerim" bunlardan sadece biri. Environment.GetFolderPath(Environment.SpecialFolder.MyDocuments) gibi bir komutla MyDocument klasörünün konumunu öğrenebilir ve orada istediğinizi yapabilirsiniz.

COM Erişim Desteği!

Eski bir VB'ci olarak :) Bu başlık beni taaa VB 6.0 günlerime döndürdü. Malum COM erişimi asılında çok önemli ve Full Trust modu ile beraber doğrudan COM erişimi de Silverlight 4 uygulamalarına gelebiliyor. Böylece sistemde yüklü COM kodu ile konuşabiliyorsunuz. Bu konuda sanırım en sık kullanılması olası örneklerde biri Office uygulamaları ile konuşmak. Malum zaten söz konusu COM objelerinin diyelilm.. hedef bilgisayarda yüklü olması şart. O nedenle bilgisayarında Office yüklü bir kullanıcının Word'üne ulaşarak bir dosya açtırabiliyor olmak veya veri aktarabiliyor olmak ilginç senaryolara yol açabilir. Aynı bunun gibi COM üzerinden belki farklı özel donanımlara da ulaşabilirsiniz.

[VB]

    Private Sub btnTikla_Click(ByVal sender As Object, ByVal e As System.Windows.RoutedEventArgs) Handles btnTikla.Click

        Dim Excel As Object = Interop.ComAutomationFactory.CreateObject("Excel.Application")

        Excel.visible = True

    End Sub

[C#]

        void btnTikla_Click(object sender, RoutedEventArgs e)

        {

               dynamic Excel = System.Windows.Interop.ComAutomationFactory.CreateObject("Excel.Application");

               Excel.visible = true;

        }

Yukarıda gördüğünüz kod C#'daki yeni Dynamic keyword'ünü kullanmak zorunda. Late-binding olacağı için mecburen C# 4.0 ile gelen Dynamic keywordü ile ilerlemeliyiz. VB'de yeni birşey kullanmaya pek gerek kalmıyor çünkü Late-binding zaten VB'nin özünde var. İşin kötü tarafı bu şekilde kod yazarken herhangi Intellisense'e sahip olamaycaksınız :( Makalemizin konusu tam olarak bu olmadığı için Excel development kısmına girmeyeceğiz fakat yukarıdaki koddan itibaren Excel'i istemci tarafından açtıktan sonra istediğiniz gibi doküman yaratabileceğinizi vs unutmamakta fayda var.

WebBrowser kontrolü!

OOB modunda gelen bir diğer yenilik de WebBrowser kontrolü! Sadece OOB modunda çalışabilen bu kontrol bildiğiniz WPF'tekinden pek farklı değil. İçerisinde herhangi bir siteyi açabiliyor, hatta söz konusu sitede başka bir SL veya Flash uygulaması da yer alabiliyor.

OOB Modunda WebBrowser kontrolü çalışıyor.

Eğer Trsuted Mode'da olmazsanız ancak lokal makinedeki HTML dosyalarını gösterebilirsiniz, Trusted Mode'a geçerseniz rahatlıkla Cross-Domain'den de kurtularak tüm webi kullanıcıya gösterme şansınız olabilir.

WebBrowser kontrolü sadece OOB modunda çalışır.

Eğer uygulamanız farklı veri kaynaklarından HTML içeriği çekip gösterecekse bu işlevselliği de WebBrowser kontrolünün NavigateToString metodu ile yaratabilirsiniz.

[VB]

    Private Sub btnTikla_Click(ByVal sender As Object, ByVal e As System.Windows.RoutedEventArgs) Handles btnTikla.Click

        Tarayici.NavigateToString("<b>BURADA</b>")

    End Sub

Yukarıdaki örnekte de görebileceğiniz üzere rahatlıkla elinizdeki HTML kodu render edip göstermek için de WebBrowser kontrolünü kullanabilirsiniz. Hatta WebBrowser kontrolünün InvokeScript metodu ile yüklediğiniz HTML sayfadaki bir JavaScript metodunu çağırabilir JavaScript tarafından da SL uygulamasına ping mesajları gönderebilirsiniz.

[JavaScript]

window.external.Notify("Hoop! Sakin!");

WebBrowser kontrolünün içine yüklediğiniz bir HTML'in içerisindeki JavaScript kodlarının herhangi bir yerinden yukarıdaki gibi Notification mesajları Silverlight Runtime'a gönderilebilir. Unutmayın ki tüm bunlar OOB modunda WebBrowser kontrolü için geçerli. Yukarıdaki şekilde gönderilen bir mesaj WebBrowser tarafından OnScriptNotify eventı ile yakalanabilir. NotifyEventArgs getiren söz konusu eventın argümanı üzerinden de Value Property'si ile gelen notification mesajını alabilirsiniz.

[VB]

    Private Sub Tarayici_ScriptNotify(ByVal sender As Object, ByVal e As System.Windows.Controls.NotifyEventArgs) Handles Tarayici.ScriptNotify

        MessageBox.Show(e.Value)

    End Sub

Bu haliyle tüm manzara bakıldığında harici siteleri gösterebilmenin yanı sıra lokal uygulama tarafından verilen HTML'leri de render edip içlerindeki JavaScript'i de çalıştırabilen. Hatta CLR ile JavaScript'i de yine uygulama içerisinde çift taraflı olarak konuşturabilen esnek bir yapıdan bahsediyoruz.

Silverlight 4 masaüstü modunda da giderek kuvvetlenerek geliştirilebilecek uygulamalarda uygulanabilecek çözümleri genişletmemizde büyük fayda sağlıyor.

Hepinize kolay gelsin.