Silverlight'ta Dependency Property'ler

Bugüne kadar Silverlight ve WPF konusunda birçok seminerde hep kenarından sıyırdığımız :) ve sürekli olarak "şimdilik oraya girmeyelim" dediğim yerlerden birine girmeye hazır mısınız? Karşınızda "Depe

13.01.2012

Yazar: Daron Yöndem (Google+)

Kategori: Silverlight

3412

Dependancy Property'ler öyle veya böyle SL veya WPF ile ilgilenenler oradan buradan kesinlikle duydukları şeylerdir. Aslında tüm WPF ve SL'deki DataBinding'in ayakta kalmasını sağlayan en kritik noktalardan biridir. Ufak bir ipucu vermek adında MVVM'de ICollectionChanged ve INotifyPropertyChanged ne yapıyorsa aslında ilk aşamada Dependency Property'ler de bunu yaparlar. Özünde cevaplamamız gereken soru şu, bugün bir nesnenizin bir Property'si nesne içinden veya nesne dışından gelen bir değer ile değiştirildiğinde bu konuda nesnenizin veya nesne dışı birilerinin haberdar olma şansı var mı? :) Siz bu soruyu düşünür durun, biz bir yandan DP (Dependency Property) olaylarına girişelim.

[C#]

        private string _Adi;
        public string Adi
        {
            get { return _Adi; }
            set { _Adi = value; }
        }

Yukarıda klasik bir Property görüyorsunuz. Aslında eskiden Property'lerin de olmadığı zamanlarda :) biz bu Property'lerin işini yapmak için seksen takla atardık. Peki bu Property ne iş yapıyor ki? İlk olarak private bir Field'imiz var. Yani aslında datayı sakladığımız yer bize özel bir yer ve dışarıdan kimse ulaşamıyor. Ulaşmak isteyenler veya yeni değer atamak isteyenler bizim Property üzerinden ilerlemek zorunda kalıyor. Böylece Set/Get içerisinde biz gerekli kontrol vs mekanizmalarımızı koyabiliyoruz.

Silverlight ve WPF tarafına geldiğimizde böyle basit bir Property yapısı tam olarak işimizi görmüyor çünkü animasyonlardan tutun databinding'e kadar birçok kaynakla bu property değişirken aslında başkalarının da bu durumdan haberdar olması gerekiyor. Yani biri gelip şimdi dışarıdan burada Adi Property'sini değiştirse başkalarının haberi olabilir mi? Ha tabi diyebilirsiniz ki "Set" esnasında dışarı çıkar ve ayrıca yazmış olduğumuz bir eventi çalıştırırım (Örn:INotifyPropertyChanged). Buraya kadar kesinlikle haklısınız :) Ama makalenin devamında göreceksiniz ki DP'lerin ekstra özellikleri de var, tabi şimdilik önce bir bu olayı halledelim :)

[C#]

        public string Adi
        {
            get { return (string)GetValue(AdiProperty); }
            set { SetValue(AdiProperty, value); }
        }

İlk Dependency Property'mizi yazmaya başladığımız bu noktada değiştirdiğimiz tek şey eskiden kullandığımız Private Field değişkeni oldu. Artık onu kullanmak yerine GetValue ve SetValue adında static/shared metodlar kullanmaya başladık. Bu metodlar DependencyObject sınıfının altında Framework'ün içinde. Tam da bu noktada hatırlamak gerek ki DP yapısı Framework içerisinde gömülü bir yapı ve biz onu kullanıyor olacağız. Peki bu noktada "AdiProperty" dediğimiz şey ne?

[C#]

        public static readonly DependencyProperty AdiProperty =
            DependencyProperty.Register(
               "Adi",
               typeof(string),
               typeof(MainPage),
          new PropertyMetadata(new PropertyChangedCallback(MainPage.OnAdiPropertyChanged)));

Geldik işin en karışık noktasına. Biraz önce GetValue ve SetValue ile değer aldığımız ve değer atadığımız, bizim eski Private Field'in yerini alan AdiProperty işte tam da burada bir DependencyProperty olarak tanımlanmış durumda. Değişkenin yine static/shared olduğuna dikkat etmekte fayda var. Hatta bir de üzerine readonly tanımlanmış. Neden mi? Çünkü zaten bir defa referansınıDependencyProperty sınıfındaki Register metodundan alacak o kadar. Bir daha da bu değişken değişmeyecek. SetValue ve GetValue ile aslında biz bu referansını verdiğimiz değişkenin değerinin değişmesini istediğimizde arkada koca bir dünya dönecek :)

Özünde DP yapısı bir key/value dictionary'dir ve bir observer pattern implementasyonu ile direk Framework içerisine gömülüdür. Biz yukarıda aldığımız referans ile yeni değeri bu yapıya ilettiğimizde değer dictionary içerisinde gerekli kurallar uygulandıktan sonra değiştirilecek ve birazdan göreceğimiz Callback metodu ile tüm dinleyicilere de haber verilecek.

DP tanımlama şeklimize geri dönersek... Register metoduna ilk olarak Property'mizin adını string olarak veriyoruz, sonra Property'mizin tipini ve bu propertyi register eden nesnenin tipini atayıp kolay kısmı atlatıyoruz :) En son parametre bizden bir PropertyMetadata istiyor. MetaData içerisine farklı şeyler konabilir, bunlardan ilki bir CallBack metodu. Yani birileri bu Property'yi Binding aracılığı ile değiştirdiğinde (DP mekanizmasını kullanarak) haberdar olabilmemiz için gerekli method.

[C#]

        private static void OnAdiPropertyChanged(DependencyObject d, DependencyPropertyChangedEventArgs e)
        {
            MainPage control = d as MainPage;
            string b = (string)e.NewValue;
        }

Yukarıda gördüğünüz metodun hala static/shared olduğunu hatırlatmam gerek. Malum DP'ler bu şekilde tanımlanıyor çünkü özünde bunlar birer değişken değil, birer tanım! Unutmayın ki DP'ler aslında Register metodundan dönen referanslardı ve esas değerin saklandığı yer Framework tarafından yönetiliyor. Şimdi gelelim bizim Callback metoduna. Bu metod da static/shared ve biz öyle veya böyle bu callback metodunun çalışmasına neden olan değişikliği yapmış olan nesnenin mevcut kopyasının bir referansı ile yeni değeri alabilmek isteyeceğiz. İşte bu noktada DependencyObject zaten bizim nesnenin ta kendisi ouyor ve EventArgs üzerinden de NewValue ile set edilen yeni değeri alabiliyoruz.

Not: Unutmadan :) DP kullanacak tüm nesnelerin DependencyObject'ten türemesi şarttır. Zaten bunu kabacak yukarıdaki Callback'te nesne referansının DependencyObject tipinde gelmesinden de anlayabiliriz :)

Artık sıfırdan bir DP tanımlamış olduk. Rahatlıkla bu DP'yi bindinglerde kullanabilirsiniz. Eğer binding aracılığı ile gelenlerle kendi değer atamalarınızı birbirinden ayırt etme ihtiyacınız olursa unutmayın ki binding aracılığı ile gelen değerleri ana property'mizin Set'in düşmez ve direk Callback'e gelir.

Silverlight içerisindeki DP hikayemiz bu kadar. WPF'te DP'lerin farklı ek özellikleri de var. Onları da yarın inceleyeceğiz ;) Son olarak gelin bir de aşağıdaki soruya cevap verelim.

DP mi INotifyPropertyChanged mi ?

Bu soruyu sadece Silverlight tarafında cevaplamak biraz daha zor. Daha önce de bahsettiğim gibi WPF'te DP'lerin ek özellikleri var ve bu özellikler DP kullanmak için ciddi neden olarak karşımıza çıkabilir. Ama sadece SL tarafına baktığımızda manzara şu şekilde karşımıza çıkıyor;

INotifyPropertyChanged

Modelleme esnasından sizi daha özgür hissettirir :)
Serialize olurkan kolaylık sağlar.
Event'i istediğiniz zaman çağırabilirsiniz ve istemezseniz çağırmazsınız.

Dependency Property'ler

Kod yazmadan beleş Callback verir :)
Validasyon ve limitleme desteği sağlar (Sadece WPF)
Binding'lerde daha yüksek performans verir.
UI kontrollerine daha uygundur çünkü kafadan DependencyObject'ten türeme gerektirir.

Aklıma gelenler bunlar oldu. Sizin de ekleyecekleriniz olursa yorumlarınızı bekliyorum ;)

Hepinize kolay gelsin.

Yazar Hakkında

Daron Yöndem

daron.yondem.com

DEVELOAD Yazılım şirketi kurucusu Daron Yöndem ASP.NET alanında aldığı MVP ünvanını son üç yıldır Silverlight alanında devam ettirmektedir. Microsoft Regional Director ünvanına da sahip olan Daron Yöndem’e 2009, 2010 ve 2011 yıllarında Microsoft tarafından “Gold Global Impact Award” ödülü verilmiştir. Microsoft TechEd, PDC, DevReach, Microsoft DevDays gibi uluslararası konferanslarda konuşmacı olan Daron Yöndem INETA (International .NET Association) Orta-Doğu Afrika Bölge Başkanlığı görevini sürdürürerek 262.000’i aşkın üyesi olan 58 sosyal topluluğa destek vermektedir. Üç Türkçe, üç İngilizce kitabı olan Daron Yöndem’in Wrox Publishing gibi uluslararası yayınevlerinden kitapları bulunmaktadır.

Yazar Hakkında

Sosyal Medya

0 Yorum

Yorum Yaz / Soru Sor

Son Yorumlar

En Güncel Sorular

En Son Cevap Verilen Sorular

Twitter

En Çok Okunanlar

Sponsorlar