ADO.NET

Merhaba değerli yazılımcı / programcı arkadaşlar;

Bir önceki yazımızda Veri Tabanı Yönetim Sistemleri Seçeneklerini (Database Management Systems Options) konusana değinerek verilerimizi nasıl depolayacağımızı ve nasıl yöneteceğimizi dile getirmiştik. Bununla birlikte ADO.NET hakkında çok kısa bir bilgi vererek yazımızı tamamlamıştık. ADO.NET konusu için detaylarını bu yazımızda işleyeceğimize dair bir not belirtmiştik. İşte bu yazımızda ADO.NET ile dosyalar arasında verilerin işlenmesi için Veri Depoları(Data Storage) arasında nasıl bir köprü görevi üstlendiğini göreceğiz.

Haydi bakalım değerli arkadaşlar ADO.NET’in bu gizemli dünyasına adım atarak, süreçlerimiz içerisinde ADO.NET’in yetenekleriyle farklı yapıdaki Veritabanlarına nasıl bağlantı kuracağımızı ve veriler üzerinden istediğimiz işlemleri gerçekleştirmeyi görelim.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Bir önceki yazımızda demiştik ki

 ADO.NET; MsSQL, Microsoft Access veya XML (Extensible Markup Language) gibi veri depoları ile web formlar gibi dosyalar arasında verilerin işlenmesi görevinde bir köprü vazifesi gören .NET Framework’ün bir parçası olan Class(Sınıf) kütüphanesidir.

ADO (ActiveX Data Objects), farklı veri kaynaklarına hızlı ve güvenli erişim için Microsoft tarafından geliştirilen nesne modelidir. ADO.NET ise .NET teknolojisi ile birlikte ADO teknolojisinin en yeni versiyonu olarak ADO’nun sahip olduğu tüm yetenek ve avantajların daha ötesinde bir teknolojidir diyebiliriz. Yani, ADO.NET; ADO ile aynı programlama modelini kullanmaz. Fakat ADO teknolojisi ile gelen birçok çözüm yolunu da beraberinde getiren bir teknolojidir.

Günümüzde, uygulama gelişim ihtiyacı artığından dolayı, yeni aplikasyonlarda artık web uygulama modellerine olan bağlılıklar azalmaya başlamıştır. Günümüz yazılım dünyasında işlemlerimiz yani Verileri Ağ bağlantıları(Network Connection) vasıtasıyla rahatlıkla aktarmak için XML (Extensible Markup Language) kullanımı git gide artmaktadır. İşte tam bu noktada ADO.NET ,XML ve ADO.NET’in .NET Framework’ü içindeki nimetlerinden faydalanarak .NET Framework içinde bizlere sunduğu en uygun programlama ortamını oluşturmamızı sağlar.

Dilerseniz ADO.NET’in diğer Veri Erişim (Data Access) Teknolojilerine kıyasla avantajları ve neimetlerinden bir kaçını sıralayalım.

ADO.NET Avantajları ve Üstünlükleri

-          ADO.NET gelişmiş XML desteği verir.

-          Uygulamaların kullanıcı sayısı arttıkça kaynak kullanımı da artar. Çok katmanlı yani N-katmanlı (N-Tier) uygulama mimarisi (N-Tier Architecture) kullanılarak, uygulamaların katmanlar üzerinden dağıtılması sağlanır. Böylece uygulamaların ölçeklenirliği (Scalability) artar.

-          ADO.NET ile bağlantısız(disconnected) veri ortamları için uygulama geliştirilebilir.

-          ADO.NET, veritabanından çekilen verilerin kopyasını XML formatını kullanarak memory’e aktarır.

Şeklinde sıralayabiliriz.

ADO.NET Nesne Modeli (Objects Model)

ADO.Net’te nesne modelini iki farklı başlık altında inceleyebiliriz.  

1-      DataSet Classes ( DataSet Sınıfları)

2-      .NET Data Provider Classes (.NET Veri Sağlayıcı Sınıfları)

1-DataSet Classes (DataSet Sınıfları)

DataSet Classes (DataSet Sınıfları), çevrimdışı ortamlar için veri depolama ve yönetme işlemlerini sağlar. Ve bu Sınıflar aynı zamanda Veri kaynağından bağımsız her çeşit uygulamalar ve veritabanları için kullanılabilecek özelliktedirler.

Not: DataSet Classes (DataSet Sınıfları) , özellikle İlişkisel Veritabanı(Relational database), XML ve XML Web servisleri üzerinden veri çekmek için kullanılırlar.

DataSet Sınıfları’nı ileriki yazılarımızda daha detaylı olarak örneklerimizle birlikte tekrardan ele alacağız. Burada sadece küçük bir giriş yapmış olduk.

2-.NET Data Provider Classes(.NET Veri Sağlayıcı Sınıfları)

.Net Data Provider Classes (.NET veri sağlayıcı sınıfları), farklı türdeki veritabanlarına bağlanmak için kullanılır.

Mesela; Geliştirdiğimiz ASP.NET web uygulamaları doğrudan Veritabanlarına erişemezler. Bu işlem için, veritabanlarına binary formatında erişim sağlayan bu Veri Sağlayıcıların derlenmiş fonksiyon kütüphaneleri kullanılır. Bu sayede Veri görüntüleme (Data View), Veri ekleme (Data Insert), Veri güncelleme (Data Update) ve Veri Silme (Data Delete) gibi işlemler yapılır.

ADO.NET nesnesinin içerdiği Data Provider(Veri Sağlayıcıları) üç grup halinde sıralayabiliriz. Bunlar;

-          SQL Server. Net Data Provider (Sql Server. Net Veri Sağlayıcısı)

-          OLE DB .Net Data Provider (Ole db .Net Veri Sağlayıcısı)

-          Diğer Data Provider ( ORACLE ve ODBC)

Not: Hangi Veri Kaynağı (data source) kullanılacaksa, sadece bu veri kaynağına uygun Data Provider sınıfı kullanılmalıdır.

Şimdi bunları 3 sınıf içersinde inceledik. Hemen ardından bu soruyu sorduğunuzu duyar gibiyim J Peki, verdiğimiz bu Data Provider’lar nerelerde kullanılıyor? Dilerseniz, şimdi bu konu üzerinde birkaç kısa açıklama yapalım.

>>  SQL Server. NET Provider: Microsoft Sql Server 7.0 ve üstü seçenekleri ve Sql Server 2000 veritabanlarına hızlı bağlantı gerçekleştirmek için kullanılır.

Bağlantı nesnesi : System.Data.SqlClient  namespace’inde bulunur.

>> OLE DB .Net Provider : SQL Server dışında kalan (Sql Server 6.5 ve daha önceki sürümlerinde de kullanılabilir) , Oracle, Microsoft Access ve OLEDB desteği sunan veritabanlarına bağlantı kurmayı sağlar.

Bağlantı nesnesi: System.Data.OleDb  namespace’inde bulunur.

>> Diğer .NET Provider:

           >> ORACLE .NET Provider:  Oracle veritabanlarına (Oracle 8i ve üst versiyonları için) bağlantı için tasarlanmış veri sağlayıcısıdır.

Bağlantı nesnesi : System.Data.OracleClient namespace’inde bulunur.

NOT:  System.Data.OracleClient  namespace’ini kullanmak için, projeye System.Data.OracleClient.dll  referansı eklenmesi gerekir.

         >> ODBC .NET Provider : ODBC (Open DataBase Connectivity = Veri Bankası bağlantısı ((mysql, ms access, oracle vb.) değişik veri bankalarına standart metodlarla bağlanmak için geliştirilmiş araç.) sürücüsü olan herhangi bir Veritabanı için kullanılır.

Bağlantı Nesnesi:  System.Data.Odbc Namespace’inde bulunur.

Evet, değerli yazılımcı arkadaşlarımız bunlar hakkında gerekli bilgileri verdikten sonra bir önceki yazımızda da bahsettiğimiz ADO.NET Temel Sınıfları ile ilgili bilgilere artık geçebiliriz. Buraya kadar sabırla okuduysanız, işin gerçek zevkine şimdi yavaş yavaş geçeceğiz. J

ADO.Net Temel Class’ları (Sınıfları)

Proje uygulamalarımızda ADO.NET’de kullanmamız gereken birkaç önemli Sınıf mevcuttur. Bu sınıfları bir önceki yazımızda da belirttiğimiz gibi 2 farklı başlık altında inceleyebiliriz. Dilerseniz tekrardan hatırlamak amacıyla bir kez daha burada sizlerle paylaşayım.

Biz ADO.NET’de kullanmamız gereken bu önemli Class’ları (Sınıfları) Veri Erişim (Data Access) ve Veri İfade(Data Expression) şeklinde iki başlık altında inceleyebiliriz.

Tabiki bunları kendi içlerinde alt gruplara ayırabiliriz. İnceleyim:

Veri Erişim (Data Access) Sınıfları  

>> Connection
>> Command
>> DataReader
>> DataAdapter

Veri İfade (Data Expression) Sınıfları

>> DataTable
>> DataSet
>> DataRelation

Şeklinde alt gruplara ayırabiliriz. Bunlarda önemli olanları ilerleyen yazılarımızda detaylarıyla teker teker ele alacağız.

Evet değerli arkadaşlar, Bugünkü yazımızın sonuna gelmiş bulunmaktayız.

NOT:


Bu makalemizde de gerek yerli gerek yabancı kaynakları tarayarak Programlama dünyasında .Net framework’ün sunmuş olduğu en büyük nimetlerden olan ADO.NET hakkında gerekli bilgileri vererek ve ADO.NET içinde kullanılan temel ifadeleri açıklamış olduk. Bir sonraki makalemizde kaldığımız yerden edeceğiz ve ADO. NET ile veri erişim sınıflarını detaylarıyla ele alacağız. Programlama dünyasının bu büyülü dünyasına adım atan arkadaşlara yol gösterici olması amacıyla faydalı olması dileğiyle. Bir sonraki makalemizde görüşmek dileğiyle şimdilik hoşça kalın.

Saygılarımla;

Muhammed ÖNAL
Computer & Embedded Systems Engineer
Copyright © Muhammed ÖNAL , 2012 CYPRUS

E mail : onalmuhammed@acm.org ,
              muhammed.onal23@gmail.com

Blog : http://muhammedonal.blogsayfasi.com
Web : http://www.muhammedonal.com
Facebook: http://www.facebook.com/muhammedhazar.onal/
Academia :http://eul.academia.edu/MuhammedOnal
Twitter     :http://twitter.com/#!/MuhammedOnal