ADO.NET DATA ACCESS CLASS’ları

( VERİ ERİŞİM SINIFLARI )

Merhaba değerli yazılımcı / programcı arkadaşlar;

ADO.NET & DATA ACCESS (Veri Erişim) SINIFLARI

Veriyi yöneten uygulamalar, bu verilerin içinde bulunduğu kaynaklara bağlanma gereksinimi duyarlar. VB.Net veya C#.Net  ile veri kaynağına(data source) bağlanmak için, kaynağın tipine ve yapısına göre farklı nesneler ve farklı data provider(veri sağlayıcı)’lar kullanılırlar.

Yukarıda dikkat ettiyseniz eğer, hem C#.Net hem de VB.Net ifadesini kullandım. Evet aslında bu platformumuzda .NET’in destek verdiği tüm dilleri yazabilirdik ama biz örneklendirmelerimizi Vb.Net & C#.Net üzerinden belirteceğiz. Her iki programlama dili ile örneklendirmelerimizi yazımız içinde bulabileceksiniz.

Yazımızın sonunda elbette hakkında bilgi sahibi olacağınız ve uygulama geliştirebileceğiniz başlıkları şu şekilde sıralayabiliriz:

-          Kullanacağımız farklı veritabanlarına göre data provider(veri sağlayıcı)seçebilecek,

-          Bağlantı cümlesi oluşturabilecek

-          Ve kullanacağımız farklı veritabanları için Connection nesnelerini rahatlıkla yönetebileceğiz.

Buraya kadar okuduysanız. Hemen ardından bu soruyu sormanız gerekir.

Evet, uygulamamızı geliştirdik ve bunu bir veritabanına bağlamamız gerekir.

SORU: Peki, Farklı veritabanlarına göre uygun Data Provider(Veri Sağlayıcı) seçmemizde ki en önemli kriter nedir?

Cevap:  Elbette ki cevap çok basit. Hangi Data Provider (Veri Sağlayıcı ) en iyi performansı veriyorsa tabiî ki onu seçmemiz gerekecek.

Data Provider Classes (Veri Sağlayıcı Sınıfları)

.NET Framework içindeki Veri Sağlayıcıları(Data Provider), System.Data.dll içindeki System.Data namespace’inde yer alır.

Aşağıdaki tabloyu dikkatlice incelersek, bu tablo bizlere hangi veritabanına hangi data provider namespace ile bağlanacağımızı gösteriyor:

NOT :

ODBC .NET Data Provider’lar , diğer data provider’lardan  farklı olarak, veri kaynağına (data source) bağlanırken hiçbir ara katman kullanmaz. Bunun yerine, bağlantı için ODBC API.leri kullanır.

Evet değerli arkadaşlar, şimdide dilerseniz. ADO.Net ile başladığımız ilk makalemizde kullandığımız bir figüre tekrardan burada göz gezdirip hatırlatmalarda bulunalım:

Figürümüz şu şekildeydi. Ve Veri ortamlarında kullandığımız veri sağlayıcılarımızın sınıf isimleri mevcuttu. Evet dilerseniz şimdi bu veris sağlayıcılarımızın sınıf isimlerinin ne anlama geldiğini irdeleyelim.

Bunun için hemen bir tablo daha oluşturup bu tablo içinde Veri Sağlayıcılarımızın sınıf isimlerini yazalım:

.NET Framework data provider’ları yukarıdaki tabloda belirtilen sınıfları kullanır. Sınıf isimlerinin önündeki XXX ön eki kullanılan Data Provider ismini simgeler. Eğer veritabanına OLEDB  Data Provider ile bağlanılırsa OLEDB ön ekini, eğer SQL Server Data Provider ile bağlanıyorsa SQL ön ekini alır.

Aşağıdaki figürümüzü inceleyebilirsiniz.

System.Data.SqlClient namespace içinden çevrimiçi bağlantılar geliştirmek için SqlConnection, SqlCommand, SqlDataReader sınıfları kullanılır.

-      SqlConnection; MsSQL Server üzerinde bağlantı açmak ve kapatmak için kullanılan sınıftır.

-      SqlCommand; MsSQL Server üzerinde Stored Procedure (Saklı Yordamlar) veya SQL cümleleri çalıştırmak için kullanılan sınıftır.

-      SqlDataReader; MsSQL Server üzerinde SqlCommand ile birlikte çalıştırılan SELECT sorgularının sonuçlarını geri döndürmek için kullanılan sınıftır.

System.Data.SqlClient namespace içinden çevrimdışı bağlantılar geliştirmek için SqlConnection, SqlDataAdapter, DataSet sınıfları kullanılır.

-     SqlConnection; MsSQL Server üzerinde bağlantı açmak ve kapatmak için kullanılan sınıftır.

-     SqlDataAdapter; MS SQL Server.dan çekilen verileri DataSet içine ve DataSet’e çevrimdışı eklenmiş verileri MS SQL Server’a aktarmak için kullanılan sınıftır.

-      DataSet; SQLDataAdapter nesnesinden gelen kayıtları çevrimdışı depolamak ve yönetmek için kullanılan sınıftır.  DataSet tüm Data Adapter sınıfları için ortaktır.

BAĞLANTI CÜMLESİ OLUŞTURMAK

>> CONNECTION String (Sınıfı)

        Bağlantı cümlesi, Veri Kaynağına(Data Source) bağlanmak için gerekli bilgileri tutar.

        Özellikle web tarafında düşündüğümüzde dinamik uygulamaların temelini oluşturan veritabanı işlemlerinde, ASP.Net uygulamalarının veritabanı ile bağlantı kurması Connection nesnesi ile gerçekleşir. Bu cümle, veri kaynağına(data source) bağlantı kurmak için gerekli bağlantı parametrelerin birleşiminden oluşur.

        Bir connection nesnesi oluşturduğumuz zaman, veritabanının konumu, hangi veritabanı olduğu, kullanıcı adı ve şifresi gibi bilgilerin tamamını belirtebiliriz.

        Bu parametreleri bir tablo halinde belirtirsek daha basit bir şekilde idrak etmemizi sağlayacaktır.

Evet değerli arkadaşlar tablomuzda da gördüğünüz gibi bağlantı cümlesi tanımladığımızda karşımıza çıkan parametrelerin tanımını ve açıklamasını yapmış olduk. Ve bunların ne anlama geldiği hakkında fikir sahibi olduktan sonra gelin hep birlikte Vb.NET’de veya C#.Net’de veya ASP.Net web uygulamalarımızda kullanacağımız bağlantı cümlesini tanımlayarak kullanalım.

Veritabanı Bağlantı cümlesi connectionString isimli bir string ile belirtilir. connectionString  bağlantı cümlesi için bir çok yazım şekli mevcut olduğundan dolayı biz en çok kullanılan SQL Server’ın üzerine kuruluğu olduğu Sunucu işletim sistemine ait kullanıcı hesabı ile bağlantı gerçekleştireceğiz.

Yeni bağlantı oluşturmak ve yönetmek için OleDbConnection, SqlConnection gibi XXXConnection sınıfları kullanılır. Veri kaynağına bağlanmak için oluşturulan bağlantı cümlesi, XXXConnection sınıfının connectionString özelliğine atanır.

Bu durumda bağlantı cümlemiz aşağıdaki gibi tanımlanır:

Standart Güvenlik: Bu bağlantı cümlemiz verilerin bulunduğu veritabanı yönetim sistemindeki kullanıcı bilgileri kullanılarak bağlantının gerçekleşmesini sağlar.

Not: Kullandığımız veritabanı yönetim sistemine göre(database management system) çeşitli conncetionString tanımlamalarını http://www.connectionstrings.com web adresinden bulabilirsiniz.

Şimdi Vb.NET için SQL Server veritabanı için bir bağlantı cümlesi oluşturalım. Localhost isimli serverda bulunan myDataAccess  veritabanına, muhammed kullanıcı ismi ve 123456 parolası ile bağlanılıyor. Eğer veritabanı Server’ından 60 saniye içinde cevap alınamazsa bağlantı iptal ediliyor.

Evet değerli arkaaşlar bu kısa tanımlamaları verdikten sonra , hemen bir web uygulaması üzerinde (ASP.NET) hem Vb.net hem de C#.net ile örneklendirdiğimiz bir bağlantı cümlesi oluşturarak bu bağlantımızın detaylarını inceleyelim.

Örnek uygulama: 

Visual Studio ile bir web uygulaması açarak sayfamıza bir adet Button kontrolü ekleyelim ve Button kontrolünün Click() olayında veritabanı ile istediğimiz bağlantımızı gerçekleştirelim . (Örnek uygulamamız yukarıda da belirttiğimiz gibi hem Vb.NET hem de C#.Net ile gösterilecektir)

Yukarıda gördüğünüz gibi öncelikle Connection için gerekli namespace tanımlamalarını yaptık.

Ardından SqlConnection’ın instance’ını yani örneğini alarak baglanti isimli bir connection yazdık. Bu kısımdaki diğer özelliklerin açıklamalarına yukarıda tablo halinde ulaşabilirsiniz.

NOT:  Dikkat edecek olursanız, Data Source kısmında (.) yani nokta kullandık. Bunun anlamı bulunduğu sunucuda (serverda) anlamındadır. Bu kısımda aynı zamanda SQL server ismi ve ip adresi berlirtilebilinir. ( bakınız ip adresinin belirtilme şekli için; http://www.connectionstrings.com/ )

Sanki şu soruyu sorduğunuzu duyar gibiyim:

Peki, neden burada User Id ve password (pwd ) kullanmadık?

-          Evet, kullanmamış olsak da kullanılabilinirdi. Kullanımı size kalmış.

>>  Yazımızın başında da açıkladığımız gibi veri kaynaklarına ulaşabilmek için bağlantımızın açık olması gerekir. Bağlantımız sürekli olarak açık olursa bu da kaynakların tüketildiği anlamını taşımış olur. Veri kaynaklarının doğru ve ideal kullanımı için bağlantımızın sadece veritabanı kullanıldığı zaman açık olması gerekir.

Bağlantılarımızın durumunu SqlConnection.State özelliği ile kontrol ettik. ConnectionState.Open() metodu ile bağlantımızı açtık ve ConnectionState.Close() metodu ile bağlantımızı kapattık.

İşte bu kadar.

Şimdide yaptıklarımızı Vb.NET ile gösterek yapılan açıklamaları aynen burada da kullanacağımızı hatırlatalım.

Namespace tanımlamasında VB.Net için Imports yazdık.

Evet, arkadaşlar VB.NET içinde kodlarımız bu şekildedir. Dediğimiz gibi açıklamalar aynen bunun içinde geçerlidir.

Ve bir yazımızın da daha sonuna gelmiş bulunmaktayız değerli yazılımcı dostlarım.

Bir sonraki makalemizde ise ConnectionString’i WEB.CONFİG dosyasından nasıl çekeceğimizi göstermiş olacağız.

NOT:
Bu makalemizde de gerek yerli gerek yabancı kaynakları tarayarak Programlama dünyasında ADO. NET ile veri erişim sınıflarını ve bu sınıflardan Connection Sınıfını örnek bir uygulama dahilinde hem Vb.NET hem de C#.Net kod geliştirme ortamlarında göstermiş olduk. Bir sonraki makalemizde diğer sınıflarımızı detaylarıyla işlemeye devam edeceğiz. Programlama dünyasının bu büyülü dünyasına adım atan arkadaşlara yol gösterici olması amacıyla faydalı olması dileğiyle. Bir sonraki makalemizde görüşmek dileğiyle şimdilik hoşça kalın.

Saygılarımla;

Muhammed ÖNAL
Computer & Embedded Systems Engineer
Copyright © Muhammed ÖNAL , 2012 CYPRUS

E mail : onalmuhammed@acm.org ,
              muhammed.onal23@gmail.com

Blog : http://muhammedonal.blogsayfasi.com
Web : http://www.muhammedonal.com
Facebook: http://www.facebook.com/muhammedhazar.onal/
Academia :http://eul.academia.edu/MuhammedOnal
Twitter     :http://twitter.com/#!/MuhammedOnal