Windows 8 makale serisinde adım adım kod geliştirmeye doğru ilerliyoruz ve bunun için de oldukça sabırsızlandığınızı biliyorum; ama bu noktaya varmadan önce iyice öğrenmeniz gerektiğine inandığım pek çok konu var. Bunu benden sıkça duymuşsunuzdur, giderek büyüyen bir tablet pazarı var. Öyle ki; tablet satışları laptoplara kafa tutar duruma geldi. Windows 8 ile birlikte tablet pazarının Windows yazılım geliştiricilerin önünde büyük bir fırsat olacağına kuşku yok. Dolayısıyla grafiksel arayüzlerimizde son kullanıcı ile klavye ve fare yardımıyla etkileşim kurmaya alışkın biz yazılım geliştiricilerin öncelikle dokunmatik sistemleri daha yakından tanıması, bu sistemlerde uygulama geliştirirken dikkat etmemiz gerekenleri öğrenmemiz gerekli.

   1964’te Douglas Engelbart  tarafından ilk fare’nin geliştirilmesinin üzerinden oldukça uzun zaman geçti. Bu geçen zamanda grafiksel kullanıcı arayüzlerinde yaşanan gelişme/evrimleşme de eklendiğinde son kullanıcının en önemli girdi aygıtının fare olduğu kabul edilmelidir. Böylesi uzun yıllara dayalı bir alışkanlıktan sonra kullanıcıları yeni bir girdi yöntemine, dokunmaya, alıştırmak kabul edersiniz ki kolay değildir. Kullanıcıların onlara sunduğunuz bu dokunmatik ekranlar üzerinde işlemlerini gerçekleştirirken de parmaklarını fare kullanır gibi kullanmaları da şaşırılmaması gereken bir durum.

   Klavye ve özellikle de fare ile kıyaslandığında dokunma daha zengin bir girdi seçeneği sunmaktadır. Dokunmayı sadece iki elimizin tüm parmaklarını kullanabiliyor olmak olarak düşünmekten öte, bunlarla beraber yapabileceğimiz jest hareketleri ile birlikte top yekün bir girdi olarak düşünmeliyiz. Bu durumda biz yazılım geliştiricilerin karşısına sınırsız sayıda girdi kabul edebilme şansı sunmakta; ama bu durum sağladığı önemli avantajın yanında aynı zamanda bir dezavantajdır da… Unutmayın; sayısız girdi demek hitap ettiğiniz geniş yelpazede deneyime sahip son kullanıcı için öğrenilmesi gereken sınırsız zorluk demektir aynı zamanda… Bu durumda Windows 8 için uygulama geliştiriyorsak, aynı bir önceki makalemde değinmeye çalıştığım standardize edilmiş arayüzlerde olduğu gibi dokunmatik girdilerde de bir standardı yakalamalıyız. Unutmayın; kullanıcı bir başka uygulamada deneyimleyerek öğrendiği bir dokunmatik girdi jest’inin sizin uygulamanızda da benzer bir tepkiye neden olacağını bilirse uygulamanıza adaptasyonu da çabuk olacaktır.

   Yukarıda paylaştıklarım ardından, son kullanıcı ile sağladığımız bu etkileşimi sadece yeni bir veri girdi yöntemi olarak görmememiz gerektiğini rahatlıkla söyleyebilirim. Dokunmatik veri girişi, son kullanıcı bakış açısı ile, bilgisayarlarla etkileşimde öğrenilmesi gereken yeni bir“dil”dir, aynı işaret dili gibi.. Bu yaklaşımla, kullanıcıların her yeni uygulama ile yeni bir dil öğrenmesinin önüne geçerek ortak ve olabildiğince sade bir kullanıcı deneyimi sunabilmek önemlidir.

   Microsoft, Windows 8 ile birlikte işletim sistemini baştan aşağı ele alırken dokunmatik özellikleri konusunda da önemli araştırmalar gerçekleştirdi. Özellikle tablet kullanıcılarının cihazlarını ve uygulamalarını ne şekilde kullandıkları bu araştırmaların odağındaydı. Çalışmalar gösterdi ki, kullanıcılar iki temel şekilde tabletlerini kullanmakta. Bunlardan ilki ellerden birisiyle tableti kavrayarak ayak, diz v.b. yardımıyla sabitlerken diğer elleriyle yani 5 parmakla kullanmak; ki biz yazılım geliştiriciler açısından da önemli bir kolaylık anlamına gelmekte. İkinci kullanım şekli ise iki el ile tableti kavrayarak her iki elin 4 parmağıyla arkadan tableti sabitlerken her iki elin baş parmaklarıyla uygulamaları kullanmak.

   Özellikle ikinci kullanım için kullanıcılardan baş parmaklarıyla en rahat oldukları ve en rahatsız oldukları alanlara dair bilgilere toplanarak parmak uzunlukları v.b. etkenlerde işin içine katılarak aşağıda gördüğünüz baş parmak ısı haritaları oluşturuldu.

   Bu baş parmak ısı haritası bizim ne işimize yarayacak derseniz; örneklediğim ilk kullanımda kullanıcıların beş parmak kullanılabiliyor olması nedeniyle yazılım geliştiriciler açısından bir problem oluşturmazken (uygulama geliştirmede bir serbestlik varken), ikinci kullanım göz önüne alındığında uygulamada sık gerçekleşen işlemlerde/kullanıcı etkileşimlerinde kaçınılmaz olarak kullanıcıların kendilerini rahat hissettikleri alanları daha aktif şekilde kullanmalıyız. Aşağıda yer alan resimde de gördüğünüz tweeTRO uygulaması böylesi bir tasarıma güzel bir örnek oluşturmakta. Kullanıcı her iki elinin baş parmağını kullanarak uygulama üzerindeki temel etkileşimlerini rahatlıkla gerçekleştirebilmekte.

   Yapılan bir başka grup araştırmada ise biz yazılım geliştiricilerin kolaylıkla anlaşılabileceğini tahmin ettiği ve çeşitli parmak kombinasyonlarına dayalı jest hareketleri ile komutların aslında son kullanıcı açısından o kadar da kolay algılanabilir/kullanılabilir olmadığı görüldü. Bu duruma örnek vermek gerekirse; tek parmakla bir uygulama penceresinin sürüklenmesi jesti ve çift parmakla bir bileşende aşağı/yukarı doğru kaydırma jesti bile pek çok son kullanıcı açısından anlaşılması zor ve birbiri ile karıştırılabilir olabilir. Kaldı ki bu örnekte iki jest hareketi birbirinden kullanılan parmak sayısıyla ayrılmakta. Dolayısıyla da kullanıcıyla dokunmatik bir etkileşimden söz ediyorsak olabildiğince basit, ve mümkün olduğunda az parmak kombinasyonlu jestleri seçmemiz önemli.

   Aşağıda, Windows 8 ile birlikte kullanabileceğiniz ve ortak bir kullanıcı deneyimi sunan jest hareketlerini bulabilirsiniz; Bas ve bekle, dokun, kaydır, hızla vur, kıstır, kenardan hızla vur, döndür…

   Son kullanıcı ile dokunmatik bir etkileşim kurabilmek için öncelikle bu yeni etkileşim türünü iyi anlıyor olmak önemli. Daha önce de belirttiğim gibi; ortak bir uygulama deneyimi sunabilmek adına bu yeni deneyime bir dil olarak yaklaşmak en doğrusu olacaktır. Aynı işaret dili gibi.. Basit ve öğrenilmesi kolay, her bir jest’in ayrı bir anlamı olduğu..

   Öğrenmek için bas ve bekle, birincil etkileşim için dokun, taşımak için kaydır, seçmekiçin hızla vur, yakınlaştırmak için kıstır, menü için kenardan hızla vur, çevirmek içindöndür…

Fatih Boy

http://www.enterprisecoding.com
http://twitter.com/fatihboy