Çok katmanlı (multi-layered) uygulama geliştirmede, mimariyi, bileşenlerin gevşetilmiş ilişkisi üzerine kurmak önemli bir yazılım prensibidir (loosely coupled software architecture). Bu prensibi benimsemek, geliştirme sürecinde ve ileriye dönük (test edilebilirlik, sürdürebilirlik, geliştirebilirlik, vs.), önemli avantajlar sağlamaktadır.

Gevşetilmiş ilişki kavramı, bir nesnenin başka bir nesneye olan somut (concrete) bağımlılığını ortadan kaldırmak anlamında kullanılmaktadır. Nesneler arasındaki ilişkinin nasıl gevşetileceğini öğrenmeden önce, somut bağımlılıkla kurulan, sıkı ilişki (tight coupling) kavramına göz atmakta fayda var.

Aşağıdaki örnekte, sıkı ilişkiye sahip iki sınıfı görebiliriz:

Şekil 1: Sıkı İlişki (Tight Coupling).

Criteria sınıfı, ResidentialSuitability sınıfından somut bir bağımlılığa sahip ve bu bağımlılık da aralarında sıkı bir ilişki kurmalarına neden olmakta; ResidentialSuitability sınıfında yapılacak herhangi bir değişiklik (constructor metodunun parametre alması gibi) Criteria sınıfının da değişmesine sebep olacaktır.

Örnekte görülen sıkı ilişkiyi ortadan kaldırmak için Dependency Injection tasarım şablonunu uygulayacağız.

Dependency Injection

Öncelikle belirtmekte fayda var, sanılanın aksine, Dependency Injection (DI) ve Inversion of Control (IOC) aynı kavramlar değildir. IoC, DI tasarım şablonunu kullanan bir yazılım yaklaşımıdır. Bu şablon kullanılarak sıkı ilişkiye sahip bileşenler arasındaki ilişkinin gevşetilmesi hedeflenmektedir.

DI tasarım şablonunun 4 farklı uygulama şekli bulunmaktadır: Constructor Injection, Setter Injection, Interface Injection ve Service Locator. Örnek olarak Constructor Injection yöntemini kullanacağız.

Constructor Injection – ve diğer metotlar – kullanılmadan önce bağımlılığın bulunduğu sınıfı soyutlaştırmamız gerekmektedir. Soyutlaştırmak için bir arayüz kullanacağız; ISuitability arayüzünü yaratarak ResidentialSuitability sınıfının bu arayüzden türetilmesini sağlayalım:

Şekil 2: ISuitability Arayüzü.

Şekil 3: ResidentialSutability Sınıfı.

Constructor Injection

Criteria sınıfının contructor metodunda ISuitability arayüzünü kullanarak işlerimizi soyutlaştıracağız. Böylece, Criteria sınıfının, tek bir somut sınıfa bağımlı olması yerine ISuitability arayüzünden türetilmiş herhangi bir sınıfa, gevşek bağımlılığı olmasını sağlamış oluyoruz:

Şekil 4: Constructor Injection.

Dependecy Injection (DI) tasarım şablonunu kullanarak sıkı ilişkiye sahip sınıfların ilişkilerini gevşetmiş olduk. Bir sonraki yazıda, Service Locator dışındaki, diğer injection metotlarını görerek IoC konseptine giriş yapacağız.

Kaynaklar

http://martinfowler.com/articles/injection.html

http://www.codeproject.com/Articles/29271/Design-pattern-Inversion-of-control-and-Dependency

http://weblogs.asp.net/sfeldman/archive/2008/02/14/understanding-ioc-container.aspx