Merhaba Arkadaslar,

Çok eskiden kullanilan programlama dilleri ve platformlari düsünüldügünde çok ilkel IDE’ ler ile çalismis oldugumuzu görmekteyiz. Hatta bazi programlama dilleri ile yapilan gelistirmelerde degil IDE, komut satirina mahkum olmusuzdur(Gerçi komut satirinda script yazarak gelistirme yapmak özellikle fonksiyonel programlama dilleri göz önüne alinirsa oldukça popüler ve isabetlidir)

Gelisen sistemler, kullanici deneyimleri ve görselliklerin artmasi ile de yazilimcilarin daha profesyonel olan IDE’ ler üzerinde çalismasi sart olmustur.

Bu anlamda tarihin belki en basarili gelistirme arayüzlerinden birisi, herkesin bildigi üzere Delphi ortamidir. Ne varki o zaman ki Borland firmasinin sahip oldugu bu özellik, Anders Heijslberg’ in Microsoft takimina geçmesi ile birlikte yerini Visual Studio ailesine birakmistir. Anders sadece .Net Framework plaformu ve C# diline babalik etmemis önemli bir User Experience tecrübesini de Microsoft sirketine tasimistir. Visual Studio özellikle 2008 sürümünden itibaren inanilmaz derecede gelisti ve gelismeye de devam ediyor.

Bu IDE ile çalismak hem çok keyifli, hem de tek bir ortam üzerinden çok genis bir yelpazeye ulasilabilmekte. Açikçasi IDE disina çikmadan herseyin elinizin altinda oldugu bir gelistirme ortaminda çalismanin degeri paha biçilemez…Gerisi için Master Card

Entity Framework bilindigi üzere son sürümlerinden itibaren çok daha fazla etkili olmaya basladi. Bu noktada Ado.Net gelistirici takiminin müsteri ihtiyaçlarini da çesitli anketler yardimiyla dinliyor olmasinin önemi büyüktür. Örnegin uzun bir zaman anketin en üst siralarinda yer alan Enum desteginin getirilmesi gibi. (Bu amaçla açilan Entity Framework Feature Suggestions forumunu takip etmenizi öneririm)

Biz bu yazimizda Entity Framework’ ün Visual Studio 2012 tarafindaki bazi yeniliklerine deginmeye çalisiyor olacagiz(Bazi diyorum çünkü yaziyi yazdigim sirada yeni bir update çikmis da olabilir. Lütfen kontrol ediniz ve takipte kaliniz)Haydi gelin hiç vakit kaybetmeden ise baslayalim.

Enum Destegi

Enum tipi için Entity Framework tarafindaki destegi epeyce bekledik aslinda. Bu destegin gelmesi ile birlikte elbetteki Visual Studio 2012 IDE’ si de gerekli kolayligi göstermekte. Model içerisine yeni bir Enum tipi eklenmek istendiginde tek yapilmasi gereken, diagram üzerinden Add New –> Enum Type seçenegini isaretlemek.

Bu islemin ardindan çikan iletisim penceresinden, Enum tipine ait sabit degerleri girilir. Örnegin asagidaki sekilde görüldügü üzere ülkeleri kullanabiliriz.

Istenirse harici bir assembly/isim alani içerisinde yer alan Enum tiplerinin kullanilmasi da mümkündür. Bunun için Reference external type seçeneginin etkinlestirilmesi ve [Namespace].[EnumTypeName] formatinda ilgili tip adinin girilmesi yeterlidir. Enum tipi olusturulduktan sonra Model Browser penceresinde yer alan Enum Types kisminda görülecektir.

Enum tipleri için Designer tarafinda bir destek yoktur(Åžimdilik) ama bu pek de gerekli olmayabilir. Enum tipleri sonuç itibariyle sabitlerini sayisal olarak ifade etmektedir. Bu açidan bakildiginda, bir Entity tip özelliginin sayisal degerinin karsiligi olarak ilgili Enum sabitlerinin kullanilabilmesi de mümkündür. Örnegin Employee isimli bir Entity’ nin EmployeeCountry isimli int tipinden bir özelliginin(Veritabani tablosunda da bunun karsiligi alanin oldugunu varsayiyoruz) bulundugunu düsünelim. Bu özelligi Country isimli Enum sabiti ile asagidaki sekilde görüldügü üzere eslestirebilir ve artik kod içerisinde yer LINQ sorgularinda sayisal deger yerine Enum sabitlerini kullanabiliriz.

Kalabalik Diagramlardan Kurtulduk

Entity sayisinin model üzerinde artmasi sonucu olusan görsel kullanim güçlügünü engellemenin yollarindan birisi de, diagramlari bölümlemektir. Bunun su an için kullanisli olan iki farkli teknigi mevcuttur.

Model Diagramin bölümlenmesinin sebeplerininin basinda, kalabalik ve takibi zor olan, çok sayida Entity içeren modeller yer almaktadir. Ancak tek sebep bu degildir. N sayida Entity içeren bir model’ de sadece bir kaç Entity ile çalisildigi durumlarda, bu senaryoya konu olan objeleri kolayca takip edebilme ihtiyaci da nedenler arasinda gösterilebilir.

Diagram Bölümleme (Move Metodu ile)

Bu teknikte Model üzerinden baska bir diagrama alinmak istenen Entity’ ler seçilir ve Move to new diagram ile tasinmasi saglanir. Örnegin Northwind veritabani için üretilen model’ de yer alan bir kaç Entity objesini seçip, sag tiklama sonrasi açilan menüden Move to new diagram seçenegini isaretleyerek söz konusu bölümlemeyi gerçeklestirebiliriz.

Bu islem sonucunda seçilen Entity objeleri yeni bir diagrama alinacak ve bu degişiklik Model Browser penceresinden de izlenebilecektir. Asagidaki çiktida görüldügü gibi.

Bu teknikte dikkat edilmesi gereken en önemli nokta gerçek anlamda bir Move islemi yapilmasidir. Yani, tasinan Entity objeleri aslinda kaynak diagram üzerinden silinirler. Eger bu istenmiyorsa takip eden teknikten yararlanilabilir.

Farkli sayida diagram kullanildigi durumlarda bunlari anlamli sekilde isimlendirmekte önemlidir. AdventureWorks gibi veritabanlarini düsündügümüzde, tablolarin sema(schema) bazli olarak tutulduklarini ve domain olarak ayristirildiklarini görürüz.

Buna göre her domain için ayri bir diagram olusturmak, görsellik ve takip edilebilirlik açisindan oldukça yararli olabilir. Böyle bir vakada, parçalanan ana modele ait diagramlari yine veritabaninda oldugu gibi sema adlari ile tutmak mantikli olacaktir.

Diagram Bölümleme (Model Browser üzerinden)

Model Browser, Entity diagramlarinin yönetilebildigi etkili dialog pencerelerinden birisidir. Istenirse bir modelin bölümlenerek farkli diagramlara tasinmasi/kopyalanmasi islemi buradan da gerçeklestirilebilir. Bunun için öncelikli olarak Model Browser’ a yeni bir diagram ilave edilir.

Yeni bir diagram olusturulduktan sonra yine Model Browser içerisinde yer alan Entity’ leri bos alana sürükleyerek söz konusu islemi gerçeklestirebiliriz. Burada ne yazik ki bir diagramin içindeki ögeyi seçip baska bir diagrama sürükleme islemi söz konusu degildir(En azindan kullandigim Visual Studio 2012 sürümü için bu geçerli degildi) Bunun yerine örnegin NorthwindModel ismiyle duran öge altindan sürükleme islemlerinin yapilmasi gerekmektedir.

Diagram bölümleme aslinda görsel bir ayristirma anlamina gelmektedir. Bir baska deyisle diagram bazli yapilan tasima, kopyalama gibi islemler modelin tip yapisini bozmaz.

Daha Renkli Bir Diagram

Malum pek çok veritabani sistemi(özellikle Relational olanlar ve Enterprise çözümlerde kullanilanlar) oldukça fazla sayida tablo, view ve Stored Procedure içermekte. Hal böyle olunca Entity modellerini içeren diagramlarin, Visual Studio IDE ortaminda takip edilmesi de çok zor olabilmekte.

Diagramlarin bölünebilmesi özelligi haricinde Visual Studio 2012 ile gelen önemli özelliklerden birisi de, Entity objelerinin renklendirilebiliyor olmasi. Bu özellik sayesinde örnegin ayni isim alanina ait(veya ayni domain içerisinde yer almasi gereken) Entity’ leri farkli sekillerde renklendirerek, diagramin hem göze daha hos görünmesi saglanabilmekte hem de alginin daha da güçlendirilmesi mümkün olmakta. Bunun için bir kaç Entity objesini ayni anda seçip, özellikler penceresinden Fill Color’ i set etmemiz yeterli olacaktir. Asagidaki ekran çiktisinda bu kullanima örnek bir görüntü yer almaktadir

Renkli TV Versiyonu

Sıkıcı Olan Siyah Beyaz TV Versiyonu

Birden Fazla Stored Procedure Seçerek Eklemek (Batch Insert)

Entity Framework bilindigi üzere veritabani tarafindaki Stored Procedure’ leri birer fonksiyon olarak model tarafina almaktadir. Pek tabi Database First modelin kullanildigi senaryolarda, Model üretilirken Stored Procedure’ lerden istenilenlerinin seçilerek de ilave edilmesi istenebilir. Visual Studio 2012’ de bunun için ek bir seçenek getirilmistir.

Entity Data Model Wizard üzerinde ilerlerken çikan Import selected stored procedures and functions into the entity model seçenegi isaretlendigi takdirde, Stored Procedures and Functions kisminda seçilen yordamlar için gerekli fonksiyonlarin topluca üretildigi ve modele dahil edildigi görülecektir. Bu, Visual Studio 2010 da yapilan t aninda tek bir Stored Procedure’ ü fonksiyonellestirme aksiyonuna göre çok daha iyidir(Add->Function Import)

Varsayilan Olarak DbContext Türevli Entity Model

Code First Development yaklasiminin en önemli noktalarindan birisi de POCO(Plain Old CLR Objects) disindan DbContext türevli bir Context tipinin kullanilmasidir. Visual Studio 2012 arabirimi Entity Model’ lerin üretilmesinde artik varsayilan olarak Entity Framework 5 DbContext T4 Template’ ini kullanmakta ve buna göre de üretilen entity context sinifi  DbContext türevli olusturulmakta. Hatta, Entity siniflarinin da birer POCO tipi olarak üretildigini görmekteyiz.

Bilindigi üzere Visual Studio 2010 bu konuda ObjectContext türevli bir yaklasimi benimsemektedir. Ancak Entity Framework takimin uygulama gelistiricilere önerisi DbContext türevli içerik tipini kullanmalari ve POCO siniflari ile ilerlemeleri yönündedir.

Property Siralamasi

Model diagramda yer alan Entity özellikleri varsayilan olarak veritabanindaki kolon siralamasina göre gelmektedir. Ama istenirse bu özelliklerin sirasi degistirilebilir. Bunun için Alt+Yön Tusu kombinasyonu kullanilabilir(Örnegin Alt+Up ile özellik bir üste, Alt+Home ile en basa, Alt+End ile en sona geçer) veya özellikler penceresinden asagidaki sekilde görüldügü gibi ilerlenebilir. (Visual Studio 2010 IDE’ sin de bu islem için XML tarafina geçmek gerekirdi)

Böylece geldik bir yazimizin daha sonuna. Bu yazimizda özellikle Visual Studio 2012 ile Entity Framework tarafina gelen yenilikleri incelemeye çalistik. Çok dogal olarak çesitli Extension’ lar yardimiyla Visual Studio 2012 ortamindaki Entity Framework niteliklerini arttirmak mümkündür. Bu yazimizda, varsayilan olarak gelen kabiliyetlere bakmaya çalistik. Tekrardan görüsünceye dek hepinize mutlu günler dilerim.