Silverlight 1.0 içerisinde JavaScript tarafında sahip olduğumuz createFromXaml metodu çoğu durumda işimizi kolaylaştırıyordu. Dinamik olarak yaratmak istediğimiz nesnelerin XAML kodunu bir kereliğine Blend ile yaratarak sonrasında söz konusu XAML kodunu programatik olarak String tipinde değiştirip doğrudan createFromXaml metoduna verdiğimizde istediğimiz tüm Silverlight nesnelerini gerekli özellikleri ile beraber almış oluyorduk. Silverlight 2.0 tarafında ise tüm nesneler artık birer .NET nesnesi olduğuna göre aslında bu nesnelerin yaratılarak sahneye yerleştirilmesi çok daha kolay gibi gözüküyor. Gelin ufak bir örnek yaparak durumu inceleyelim.

<Ellipse Height="57" HorizontalAlignment="Left" Margin="20,22,0,0" VerticalAlignment="Top" Width="64" Stroke="#FF000000">

  <Ellipse.Fill>

    <LinearGradientBrush EndPoint="0.5,1" StartPoint="0.5,0">

      <GradientStop Color="#FF000000"/>

      <GradientStop Color="#FFFFFFFF" Offset="1"/>

    </LinearGradientBrush>

  </Ellipse.Fill>

</Ellipse>

Tasarımcımız Expression Blend ile yukarıdaki gibi özünde çok basit olan bir Ellipse tasarladığını düşünelim ve biz de bu Ellipse'in yükseklik ve genişlik özelliklerini elimizdeki herhangi bir veriye bağlı olmak şartı ile değiştirerek birden çok Ellipse yaratmaya çalışacağız. Bu noktada Silverlight 1.0 içerisinde createFromXaml kullanırken SL 2.0 içerisinde .NET nesneleri şeklinde gerekli işlemleri yaparak Ellipse'ler yaratmaya karar verirsek aşağıdaki kodu yazmamız gerekiyor.

[VB]

Dim Daire As New Ellipse

Daire.Height = 57

Daire.HorizontalAlignment = HorizontalAlignment.Left

Daire.Margin = New Thickness(20, 22, 0, 0)

Daire.VerticalAlignment = VerticalAlignment.Top

Daire.Width = 64

Daire.Stroke = New SolidColorBrush(Color.FromArgb(100, 0, 0, 0))

Dim GradientFirca As New LinearGradientBrush

GradientFirca.StartPoint = New Point(0.5, 0)

GradientFirca.EndPoint = New Point(0.5, 1)

Dim GradStop As New GradientStop

GradStop.Color = Color.FromArgb(100, 0, 0, 0)

GradientFirca.GradientStops.Add(GradStop)

GradStop = New GradientStop

GradStop.Color = Color.FromArgb(100, 255, 255, 255)

GradStop.Offset = 1

GradientFirca.GradientStops.Add(GradStop)

Daire.Fill = GradientFirca

Me.LayoutRoot.Children.Add(Daire)

[C#]

Ellipse Daire = new Ellipse();

Daire.Height = 57;

Daire.HorizontalAlignment = HorizontalAlignment.Left;

Daire.Margin = new Thickness(20, 22, 0, 0);

Daire.VerticalAlignment = VerticalAlignment.Top;

Daire.Width = 64;

Daire.Stroke = new SolidColorBrush(Color.FromArgb(100, 0, 0, 0));

LinearGradientBrush GradientFirca = new LinearGradientBrush();

GradientFirca.StartPoint = new Point(0.5, 0);

GradientFirca.EndPoint = new Point(0.5, 1);

GradientStop GradStop = new GradientStop();

GradStop.Color = Color.FromArgb(100, 0, 0, 0);

GradientFirca.GradientStops.Add(GradStop);

GradStop = new GradientStop();

GradStop.Color = Color.FromArgb(100, 255, 255, 255);

GradStop.Offset = 1;

GradientFirca.GradientStops.Add(GradStop);

Daire.Fill = GradientFirca;

this.LayoutRoot.Children.Add(Daire);

Gördüğünüz gibi aslında her şeyi .NET kodumuz ile de yapabiliyoruz fakat tasarımcının Blend içerisinde yapmış olduğu tasarımı yukarıdaki koda çevirmek ciddi "işkence" kıvamında. Tabi ki tasarımcının sahneye koyduğu nesnelerin özelliklerine tek tek erişerek .NET kodumuz ile değiştirebiliriz fakat şu anda yapmak istediğim bu nesnelerden programatik olarak birden çok yaratıp özelliklerini de ayarlayarak sahneye yerleştirmek.

Çözümlerden ilki UserControl yapısı; eğer yaratacağınız nesnelerin yapıları sabit ise yani büyük değişiklikler yoksa söz konusu yapıyı bir UserControl olarak tasarlayarak belirli özelliklerini değiştirip sahneye yerleştirebilirsiniz. Fakat bazı durumlardan UserControl yapısı da gerekli esnekliği sağlayamayabiliyor. İşte böyle durumlarda yardımımıza System.Windows.Markup.XamlReader.Load metodu yetişiyor. Bu metod Silverlight 1.0'da alışık olduğumuz createFromXaml metodu ile birebir aynı mantıkta çalışıyor. Parametre olarak aldığı String XAML kodundan bize Silverlight nesneleri yaratarak geri döndürüyor. Şimdi de aşağıdaki şekilde XAML kodumuzun dinamik olarak yaratıp Silverlight nesnemizi oluşturalım.

[VB]

Dim EllipseXAML = <Ellipse xmlns="http://schemas.microsoft.com/winfx/2006/xaml/presentation" Height="57" HorizontalAlignment="Left" Margin="20,22,0,0" VerticalAlignment="Top" Width="64" Stroke="#FF000000">

                      <Ellipse.Fill>

                          <LinearGradientBrush EndPoint="0.5,1" StartPoint="0.5,0">

                              <GradientStop Color="#FF000000"/>

                              <GradientStop Color="#FFFFFFFF" Offset="1"/>

                          </LinearGradientBrush>

                      </Ellipse.Fill>

                  </Ellipse>

[C#]

string EllipseXAML = "<Ellipse xmlns=\"http://schemas.microsoft.com/winfx/2006/xaml/presentation\" Height=\"57\" Visibility=\"Collapsed\" HorizontalAlignment=\"Left\" Margin=\"20,22,0,0\" VerticalAlignment=\"Top\" Width=\"64\" Stroke=\"#FF000000\">" +

                        "<Ellipse.Fill>" +

                            "<LinearGradientBrush EndPoint=\"0.5,1\" StartPoint=\"0.5,0\">" +

                                "<GradientStop Color=\"#FF000000\"/>" +

                                "<GradientStop Color=\"#FFFFFFFF\" Offset=\"1\"/>" +

                            "</LinearGradientBrush>" +

                        "</Ellipse.Fill>" +

                    "</Ellipse>";

XAML kodumuzu VB veya C# kod tarafına alıp System.Windows.Markup.XamlReader.Load ile kullanacağımız zaman kopyaladığımız XAML kodu içerisinde kullanılan tüm XML namespace tanımlamalarını ana XAML dosyasından kopyalamış olmamız gerekiyor. Yukarıdaki kodlarda kalın yazılı kısımlar bu şekilde kopyalanmıştır.

LINQ ile beraber VB içerisinde "inline XML" yapısı geliyor, bu yapıyı Silverlight içerisinde de kullanabiliyoruz. Bunun için tek yapmamız gereken Silverlight projemize sağ tuş tıklayarak "Add Reference" diyip System.XML.Linq kütüphanesini projemize eklemek. Böylece artık tasarımcının Blend içerisinde düzenlemiş olduğu XAML kodunu doğrudan Silverlight içerisinde VB dosyamıza kopyalayabiliriz. C# içerisinde ise XAML kodumuzu bir string değişkene aktarabilmek için bolca escape char kullanmamız gerekiyor.

Sıra geldi yarattığımız XAML kodu içerisinde istediğimiz özellikleri değiştirmeye. VB içerisinde yarattığımız değişken doğrudan XAML aldığı ve bir XElement nesnesi oluşturduğu için XML içerisindeki özelliklere rahatlıkla ulaşabiliyoruz.

[VB]

EllipseXAML.@Width = 300

Maalesef C# içerisinde böyle bir şansımız yok. Bir seçenek olarak C# içerisinde tüm XAML kodunu harici bir dosyada tutup söz konusu harici dosyayı bir XML dosyasıymış gibi XDocument olarak yükleyerek kullanmak olabilir. Yukarıdaki şekliyle özelliklere doğrudan ulaşmanın yanı sıra istersek XAML kodunun içerisine ilk tanımlama esnasında da yerleştirebiliriz.

[VB]

Dim Yukseklik As Integer = 57

Dim EllipseXAML = <Ellipse xmlns="http://schemas.microsoft.com/winfx/2006/xaml/presentation" Height=<%= Yukseklik %> HorizontalAlignment="Left" Margin="20,22,0,0" VerticalAlignment="Top" Width="64" Stroke="#FF000000">

                      <Ellipse.Fill>

                          <LinearGradientBrush EndPoint="0.5,1" StartPoint="0.5,0">

                              <GradientStop Color="#FF000000"/>

                              <GradientStop Color="#FFFFFFFF" Offset="1"/>

                          </LinearGradientBrush>

                      </Ellipse.Fill>

                  </Ellipse>

[C#]

int Yukseklik = 57;

string EllipseXAML = "<Ellipse xmlns=\"http://schemas.microsoft.com/winfx/2006/xaml/presentation\" Height=\"" + Yukseklik + "\" HorizontalAlignment=\"Left\" Margin=\"20,22,0,0\" VerticalAlignment=\"Top\" Width=\"64\" Stroke=\"#FF000000\">" +

                        "<Ellipse.Fill>" +

                            "<LinearGradientBrush EndPoint=\"0.5,1\" StartPoint=\"0.5,0\">" +

                                "<GradientStop Color=\"#FF000000\"/>" +

                                "<GradientStop Color=\"#FFFFFFFF\" Offset=\"1\"/>" +

                            "</LinearGradientBrush>" +

                        "</Ellipse.Fill>" +

                    "</Ellipse>";

Yukarıdaki kod içerisinde yarattığımız bir Integer değişkenin değerini kendi XAML kodumuzdaki Elipse'in yüksekliğine atıyoruz. VB içerisinde bu işlemi yine Inline XML tekniğini kullanarak yaparken C# içerisinde standart string işlemi olarak ilerlememiz gerekiyor.

Son olarak sıra geldi elimizdeki bu XAML kodundan nesnemizi yaratarak sahneye yerleştirmeye.

[VB]

Dim BirElips = System.Windows.Markup.XamlReader.Load(EllipseXAML.ToString)

Me.LayoutRoot.Children.Add(BirElips)

[C#]

var BirElips = System.Windows.Markup.XamlReader.Load(EllipseXAML);

this.LayoutRoot.Children.Add((UIElement)BirElips);

Örneğimizi tamamladık. Fakat eğer bir veriye bağlı olarak birden çok nesne yaratacak olsak nasıl olurdu? Hemen minik bir örnek ile onu da inceleyelim. Farklı yüksekliklerden birden çok Ellipse yaratabilmek için elimizdeki yüksekliklerin bir listesinin dizi olarak bulunduğunu varsayalım.

[VB]

Dim Yukseklik() As Integer = {57, 67, 80}

Dim EllipseXAML = <Canvas xmlns="http://schemas.microsoft.com/winfx/2006/xaml/presentation">

                      <%= From GelenVeri In Yukseklik Select <Ellipse xmlns="http://schemas.microsoft.com/winfx/2006/xaml/presentation" Height=<%= GelenVeri %> HorizontalAlignment="Left" Margin="20,22,0,0" VerticalAlignment="Top" Width="64" Stroke="#FF000000">

                                                                <Ellipse.Fill>

                                                                    <LinearGradientBrush EndPoint="0.5,1" StartPoint="0.5,0">

                                                                        <GradientStop Color="#FF000000"/>

                                                                        <GradientStop Color="#FFFFFFFF" Offset="1"/>

                                                                    </LinearGradientBrush>

                                                                </Ellipse.Fill>

                                                            </Ellipse> %>

                  </Canvas>

Dim BirElips = System.Windows.Markup.XamlReader.Load(EllipseXAML.ToString)

        Me.LayoutRoot.Children.Add(BirElips)

VB programcıları için biraz yeni bir yapı olduğu için ilk önce yukarıdaki VB kodumuzu inceleyelim. Her zamanki gibi yine VB içerisinde inline XML özelliklerinden faydalanıyoruz. Birden çok Ellipse'i doğrudan XamlReader.Load'a verme şansımız yok. XamlReader aynı SL 1.0'daki createFromXaml'da olduğu gibi sadece tek bir nesne geri döndürebiliyor. O nedenle tüm Ellipse'lerimizi bir Canvas içerisine yerleştiriyoruz. XamlReader bize içerisinde Ellipse'lerin bulunduğu Canvas nesnesini geri döndürecek. VB kodumuzda Canvas XML tagları arasında <%=%> işaretleri içerisinde bir LINQ sorgusu görüyorsunuz. Bu sorgu kodumuzun en üstündeki veri kaynağımız olan Yukseklik dizisini sorgulayarak kayıtları alıyor. Alınan her kayıt için yapılan Select işleminde ise geriye bir XML döndürülüyor. Doğal olarak bu XML bizim Ellipse'in XAML kodu olacak. Tüm bu işlemleri yaparken Select esnasında yarattığımız XAML'ın yüksekliğine de sorgunun çalıştığı satırdaki değeri, yani dizinin içerisindeki değeri yükseklik olarak atıyoruz. Böylece sorgumuz geriye yükseklikleri veri kaynağından alınarak ayarlanmış bir Ellipse serisini XML olarak döndürüyor. Bu dönen değeri Canvas tagları arasına alarak doğrudan EllipseXAML değişkenimize aktarıyoruz. İşlem tamam.

[C#]

int[] Yukseklik = {57, 67, 87};

string EllipseXAML = "<Canvas xmlns=\"http://schemas.microsoft.com/winfx/2006/xaml/presentation\">" +

                        string.Join("", (from GelenVeri in Yukseklik

                                            select "<Ellipse xmlns=\"http://schemas.microsoft.com/winfx/2006/xaml/presentation\" Height=\"" + GelenVeri + "\" HorizontalAlignment=\"Left\" Margin=\"20,22,0,0\" VerticalAlignment=\"Top\" Width=\"64\" Stroke=\"#FF000000\">" +

                                                "<Ellipse.Fill>" +

                                                    "<LinearGradientBrush EndPoint=\"0.5,1\" StartPoint=\"0.5,0\">" +

                                                        "<GradientStop Color=\"#FF000000\"/>" +

                                                        "<GradientStop Color=\"#FFFFFFFF\" Offset=\"1\"/>" +

                                                    "</LinearGradientBrush>" +

                                                "</Ellipse.Fill>" +

                                            "</Ellipse>").ToArray()) +

                                            "</Canvas>";

var BirElips = System.Windows.Markup.XamlReader.Load(EllipseXAML);

this.LayoutRoot.Children.Add((UIElement)BirElips);

C# kodumuza baktığımızda ise "inline XML" desteği olmadığı için yine String üzerinden gitmek durumunda kalıyoruz. XamlReader'a verilmek üzere tüm Ellipse'lerimizi ana bir Canvas içerisine alırken Ellipse üretimi için LINQ'ın sorgularının yardımını istiyoruz. C# içerisinde LINQ sorgumuz gerekli değerleri de XML içerisine yerleştirerek bir string dizisi üretiyor. Son olarak elde ettiğimiz XAML kodundan nesnelerimizi yaratıp sahneye yerleştiriyoruz.

Sonuç

Yukarıdaki teknikler ile farklı uygulamalarında tüm Silverlight nesnelerini en alt seviyeden müdahale ederek XAML üzerinden üretebilirsiniz. Fakat unutmamakta fayda var ki bu tarz yazılmış uygulamaların sonradan değiştirilmesi, yönetilmesi çok zor olacaktır. Örneğin tasarımcı yukarıdaki örneklerdeki Ellipse'in tasarımını değiştirmeye karar vermesi programcı sanırım intihara epeyce yaklaşacaktır. O nedenle XamlReader.Load tekniği olabildiğince en zor durumlarda, en sıkıştığınız anlarda kullanmakta fayda var. Normal şartlarda UserControl yapıları çoğu zaman gerekli çözümü sunacak ve daha rahat bir çalışma ortamı sağlayacaktır.

Hepinize kolay gelsin...